Organisatie & restauraties
In den beginne was de WHGA geen rechtspersoon en had geen budget. Maar het driemanschap was het
erover eens dat we als liefhebbers van de Amsterdamse historie op het gebied van geveltekens
ons met hart en ziel als onbezoldigde vrijwilligers zouden inzetten om dit erfgoed in de
openbare ruimte te hoeden en op de kaart te zetten. De Werkgroepsvorm bleek goed te werken.
Met veel moeite, hardnekkige inzet, afgedwongen geluk en niet te vergeten de enorme medewerking vanuit Stadsdeel Oud-West heeft de
WHGA daar toch ruim 20 restauraties laten voltooien doordat we konden putten uit de
Urban-II subsidie. De Stadsdeelorganisatie was bereid om de formele opdrachtgever van de
restauratoren te zijn waarbij de WHGA de restauraties voorbereidde en leidde. Als sluitstuk
nodigde in 2006 de WHGA deelnemers aan het TadW-overleg uit voor een presentatie en een twee
uur durende wandeling die later de basis zou vormen voor ons eerste wandelboekje.
Het nadeel van de Werkgroepsvorm i.p.v. een Vereniging of Stichting bleek ons ook: we kennen
onze achterban deels wel (mailinggrootte circa 500 personen) maar we konden hen niet om
financiële steun vragen voor restauraties in (en om) Amsterdam. Overigens verkeerde het
landelijke platform "Tekens aan de Wand" (TadW) in dezelfde positie, dus daar kon de
WHGA ook niet terecht: het driemanschap moest het echt zelf doen. U kunt dus geen lid worden, maar wel donateur of medewerker.
Resultaat: 24 voltooide restauraties (gemiddeld ruim 3 per jaar), waarvan 3 zonder directe bemoeienis van de WHGA.
De WHGA deed ook pogingen om niet alleen in Stadsdeel Oud-West maar ook in Stadsdelen Oud-Zuid
en Noord op deze basis te kunnen functioneren maar slaagde daar toen niet in, hoewel ook daar
sprake was van de negentiende eeuwse gordel en URBAN-II-budget voor achterstandswijken. De WHGA
had bedacht om (als projectleider) de Stichting Historische Gevelreclames Amsterdam (SHGA) naast
zich te willen zien die als doel zou hebben budget te verwerven voor toekomstige WHGA-restauraties.
We zagen echter op tegen het gedoe, dus nam de WHGA contact op met de verwante
Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen. De (VVAG) is immers een gerenommeerde en
actieve restaurerende instelling en rechtspersoon met
culturele ANBI-status. De VVAG zag wel dat de WHGA inmiddels goed presteerde, en zich ook
op niet-bekrompen wijze inspande om geveltekens te behouden, maar had nog wat bedenktijd nodig.
Ook van de zijde van de Bond Heemschut kreeg de WHGA nu
steun. En het driemanschap trof zodoende nog drie enthousiasten die daadwerkelijk een bijdrage
leveren. Zo kon ook een begin gemaakt worden met een publicatie over de eerste series restauraties.
Resultaat: 2 voltooide restauraties (gemiddeld bijna 1 per jaar).
Per project of cluster van projecten verwerft de WHGA sindsdien toestemming van de eigenaars en
restauratiebudgetten, en verleent de opdracht(en) aan de gecontracteerde restaurator(en), dit
alles in goed overleg met de VVAG. Inmiddels zijn op deze wijze ook restauraties in de Stadsdelen
Oost, West en Centrum gerealiseerd. Op dezelfde wijze kon de opdracht gegeven worden om het
(eerste) Wandelboekje uit te geven: "Muurreclames in Mokum - Oud-West".
Resultaat: 13 voltooide restauraties (inclusief 1 gevelsteen, gemiddeld ruim 4 restauraties per jaar), waarvan 2 zonder directe bemoeienis van de WHGA.
Streven voor 2016:
Om u een idee te geven welke objecten in 2016 gerestaureerd kunnen worden zodra budget beschikbaar is:
Uw donatie, gift of schenking kunt u overmaken aan de Vrienden Amsterdamse Gevelstenen/-tekens te Amsterdam
In plaats van XXXX kunt u bijvoorbeeld de WHGA-projectnaam vermelden, de straatnaam of postcode, of het Stadsdeel waarvoor u uw donatie bij voorkeur wilt bestemmen. Wij kunnen niet steeds garanderen dat we daar op korte termijn tot restauratie zullen overgaan maar willen graag met uw voorkeur rekening houden. Bij sterke voorkeur, twijfel, vragen, of aanbod van hulp of informatie raden we u aan om contact op te nemen met de
WHGA-projectleider: 020-6827423. Zonder vermelding van een doel komt uw donatie ten goede aan
restauratie van een onderhanden gevelteken. Belastingtechnisch is de
culturele ANBI-status van de VVAG hierbij
voor u een voordeel.
De WHGA verwelkomt sponsoring, financieel of "in natura", met name indien u steigerbouwer
bent of incidenteel een mobiele hoogwerker ter beschikking wilt stellen voor een beperkte
periode. Neemt u s.v.p. contact op met de
WHGA-projectleider: 020-6827423.
Ter versterking van het beschikbare budget moeten fondsen en donateurs nog worden aangeschreven.
Door organisatie van lezingen en publiekswandelingen door het WHGA-team kan de belangstelling
worden aangewakkerd en wellicht wat extra inkomsten gegenereerd worden. Het zal u duidelijk
zijn dat deze nogal wat tijd vergende intenties nauwelijks door het WHGA-team kunnen worden
opgepakt naast de organisatie van de voorgenomen restauraties.
Dus als extra voornemen noem ik de uitbreiding van het WHGA-team met een promotiemedewerker en een fondsenwerver.
Situatie 2000-2007:
In het maandblad Ons Amsterdam startte in 2000 een serie van 20 artikelen over verdwijnende geschilderde reclames, en in de loop van dat jaar troffen twee toekomstige WHGA-teamleden elkaar op een bijeenkomst van TadW in Kampen. Zij werden kort daarop in het diepe gegooid toen in toenmalig Stadsdeel Westerpark zich plotseling een antieke caféreclame voor restauratie aandiende. Na wat publiciteit daaromheen meldden zich nog enige Amsterdamse belangstellenden waarvan er enkelen al snel weer afvielen. Maar met drie man kun je ook heel wat aan, naar nog zou blijken.
Situatie 2008-2010:
de WHGA zocht een oplossing om door te kunnen gaan met restaureren. Het bleek mogelijk
om, op basis van de geslaagde restauraties, sommige eigenaren daarvoor aan te spreken. Dit kwam
door een grootscheeps renovatieprogramma van woningbouwcorporaties waarbij de WHGA kon meeliften tijdens onderhoud aan de gevels waarbij toch al een steiger geplaatst moest worden. De WHGA vond deze eigenaren bereid om de formele opdrachtgever van de restauratoren te zijn waarbij de WHGA de restauraties voorbereidde en leidde.
Situatie 2011-2013:
de WHGA kwam in 2011 met de VVAG overeen dat door de verwantschap onder de noemer "historische
geveltekens" er geen bezwaar was om een gezamenlijke financiële administratie te voeren. Daartoe
beheert de VVAG-penningmeester het WHGA-budget als een "geoormerkt bedrag". Dit opende de weg voor
de WHGA om bij de Stadsdelen projectsubsidies aan te vragen om de (professionele) restauratoren
en eventueel de benodigde steiger te kunnen betalen. Hoewel het WHGA-team jaarlijks circa 2000
uur besteedt aan historisch onderzoek, projectvoorbereiding en begeleiding is dit altijd
onbezoldigd gedaan uit liefde voor de stad en de historische geveltekens.
Situatie 2014-2015:
de WHGA zette de werkzaamheden met verve voort. Hoewel de jaarlijks beschikbare subsidie door Stadsdeel Centrum niet verhoogd werd slaagden wij erin een flink aantal projecten op te starten, nadat toestemming van de eigenaren verkregen was en ons budget nog niet uitgeput bleek. Ook nu weer besteedde het kleine WHGA-team minstens zoveel vrijwilligersuren aan voorbereiding en begeleiding als de feitelijke duur van de restauraties; vermoedelijk leverden wij meer dan een manjaar werk ter waarde van circa 3x het gesubsidieerde bedrag.
In 2015 namen onze activiteiten een andere wending: de WHGA assisteerde bij een buurtinitiatief in Stadsdeel West, op bekend terrein dus, met een figuratieve blikvanger volgens de "Kampense aanpak" (iets op een andere plaats terugbrengen dan waar het gezeten had). Daarbij werd voor het eerst een archieffoto volledig als basis gebruikt om door bewerking en projectie een 99% nauwkeurige reproductie te maken.
Vervolgens konden we deze methode ook in de Stadsdelen Oost en Centrum toepassen voor drie spraakmakende reconstructies, dit keer wel exact waar de oorspronkelijke schilderingen gezeten hadden. Verder wist een van onze restauratoren een ooit weggesloopt tegeltableau natuurgetrouw nieuw te glazuren, te bakken en te monteren volgens een archieffoto. Resultaat: 14 voltooide restauraties (gemiddeld ruim 7 restauraties per jaar) en 2 bijna voltooid in sept. 2015.
de WHGA houdt flinke ambities: in Stadsdeel-Noord moeten we contact leggen om enkele projecten op te kunnen starten, waaronder de restauratie van een opvallende figuratieve schildering. Dan een hoofdpijn-onderwerp: de in Stadsdeel Zuid gevoerde gesprekken hebben nog tot niets geleid. Integendeel: ondanks die gesprekken verdwenen ook in 2015 weer enkele van de schaarse resterende antieke reclames. Het bleek voor de WHGA een fictie om een commerciële partij tot rechtstreekse sponsoring te kunnen overreden, ondanks dat Stadsdeel Zuid daarop had aangedrongen. Met als gevolg dat de WHGA een aantal projecten stilgelegd heeft bij gebrek aan budget voor de uitvoering. Na opnieuw verkennende gesprekken hopen we daar in 2016 alsnog een financieringsregeling te kunnen treffen.
Behalve de restauraties van geschilderde reclames wil de WHGA ook meer aandacht richten op accentueren van architectonische teksten en eerste stenen. Met de penningmeester van de VVAG is
afgesproken dat u als belangstellende voor deze vorm van kleine geveltekens een bijdrage aan toekomstige restauratie(s) kunt leveren. Kleine objecten die vanaf straatniveau bereikbaar zijn kunnen meestal voor pakweg honderd euro gerestaureerd worden. Grotere objecten waar veel onderzoek aan de gevel voor nodig is kosten meer tijd, denkt u daarbij aan 1 tot 2 werkweken die we aan de restauratieschilder moeten betalen. Daarbij komt dat grotere objecten meestal hoog aan de gevel zitten wat huren van een solide steiger noodzakelijk maakt. Wegens o.a. de ARBO-eis voor een veilige en ruime werkplek laten wij dit door een steigerbouwbedrijf doen waarbij vooral "brengen en halen" de kosten opjaagt. Daardoor komen de kostbaarste restauraties op enkele duizenden Euro's.
Er zijn nog wel enkele andere objecten, maar daarvan moet de WHGA eerst overleggen met de eigenaar.
Donaties en sponsoring:
de WHGA doet natuurlijk ook aan crowd funding. De reden is dat we de restauratiekosten
proberen te verdelen tussen de eigenaar, belangstellenden en subsidiegevers.
naar IBAN: NL85 INGB 0006 2592 58
onder vermelding van: "donatie t.b.v. WHGA XXXX"
Toekomstperspectief:
als komende tijd voldoende restauraties gerealiseerd worden in Stadsdeel Centrum en Stadsdeel
Oost kan de WHGA wandelrouteboekjes daarover gaan voorbereiden. Daarmee hangt samen dat van een
aantal geslaagde restauraties de beschrijvingsbladen gecompleteerd moeten worden en via deze
website ontsloten.